„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.Operacja mająca na celu innowacyjne wykorzystanie fitosanitarne i nawozowe nowej generacji odmian rzodkwi oleistejw integrowanej uprawie roślin; innowacyjne działania marketingowe” ,współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Opis projektu, głównych zadań i celów operacji:
Cel operacji
Celem operacji jest wytworzenie nowego genotypu rzodkwi oleistej o korzystnych właściwościach fitosanitarnych i nawozowych (chemicznych,
fizycznych, retencyjnych) oraz udoskonalenie technologii uprawy wymienionej rzodkwi w międzyplonie. Odpowiednio dobrana i przeprowadzona
strategia marketingowa ma przyczynić się do popularyzacji rzodkwi i metody jej uprawy wśród producentów rolnych.
Uzasadnienie potrzeby realizacji operacji:
1. Podjęcie działań, które zmienią niekorzystny udział międzyplonów, w tym rzodkwi oleistej, na terenie Polski w zakresie upraw buraka cukrowego,
ziemniaka i rzepaku.
2. Wytworzenie nowego genotypu, połączone z popularyzacją udoskonalonej technologii jej uprawy przyczyni się do tak bardzo potrzebnej
biologizacji rolnictwa, „gospodarowania z poszanowaniem i zastosowaniem praw natury”.
3.Badania wykazujące czy nowa odmiana i zmodyfikowana technologia uprawy rzodkwi wpływają na poprawę działania nawozowego,
strukturotwórczego gleby i fitosanitarnego międzyplonu. W warunkach braku wody, zwłaszcza utrzymujących się w ostatnich latach suszy,
niezmiernie istotne znaczenie ma walor długiego, palowego korzenia rzodkwi, sprzyjającego zmagazynowaniu wody w swojej strukturze,
a docelowo poprzez zimowy powolny rozkład korzenia utrzymania jej w płytszych warstwach gleby.
4. Opracowanie skutecznej strategii marketingowej, propagującej walory nowych odmian rzodkwi oleistych, które stworzą warunki do regeneracji
zdegradowanych, intensywnie użytkowanych stanowisk i wpłyną na ustabilizowanie poziomu plonowania roślin okopowych, w tym korzeniowych
oraz oleistych. Innowacyjne odmiany nowej generacji rzodkwi oleistej o długich korzeniach oraz udoskonalona technologia uprawy powinny
znaleźć znacznie szersze zastosowanie w krajowej praktyce rolniczej, ale także zyskać uznanie u plantatorów w innych krajach UE.
5. Produktem oferowanym do sprzedaży będą nasiona rzodkwi lub mieszanki z jej znacznym udziałem. Inne gatunki roślin wchodzące w skład
mieszanek np. facelia, gorczyca, zintensyfikują korzystne oddziaływanie fitosanitarne, nawozowe i retencyjne oraz znacznie poprawią skład
i strukturę gleby.
PRACE HODOWLANE PN Rolnas Bydgoszcz
Prowadzone są prace hodowlane (1., 2. i 3. rok operacji) w celu uzyskania genotypów rzodkwi oleistej charakteryzujących się skutecznym działaniem fitosanitarnym, dużą masą i długością korzeni większą od pozostałych dostępnych odmian rzodkwi oraz głębokim penetrowaniem gleby, które będzie sprzyjać poprawie struktury gleby, niwelować „podeszwę płużną” i zastępować działanie głębosza.
BADANIA IHAR-PIB Oddział Bydgoszcz
Ścisłe badania poletkowe - zastosowanie międzyplonu w uprawie buraka cukrowego na stanowisku zasiedlonym mątwikiem burakowym H. schachtii
Badania zaplanowane w 2021/2022, 2022/2023 i 2023/2024 latach operacji.
Oceniony będzie efekt antymątwikowy (Heterodera schachtii) i potencjalna
wartość nawozową biomasy z uprawy międzyplonowej nowych odmian/rodów rzodkwi oleistej na czarnej
ziemi zasiedlonej mątwikiem burakowym, usytuowanej na polu doświadczalnym Oddziału IHAR-PIB w
Bydgoszczy.
Ocenie podlegać będą: dynamika wzrostu roślin, plon świeżej i suchej masy części nadziemnej i korzeni
(koniec października), zawartość i nagromadzenie w plonie podstawowych składników pokarmowych: N, P, K,
Mg, Ca i Na oraz wpływ korzeni na właściwości fizyczne gleby oraz oddziaływanie antymątwikowe (badanie
zwięzłości gleby i zawartości wody oraz liczebności H. schachtii przed wysiewem roślin – na początku
sierpnia, przy zbiorze biomasy międzyplonu – pod koniec października i pod koniec marca kolejnego roku,
a zawartości substancji organicznej w 1. i 3. wymienionym terminie).
FOT. 1
FOT. 2 Doświadczenie ścisłe poletkowe na glebie zasiedlonej przez mątwika burakowego (H. schachti)
FOT. 3 Uprawa rzodkwi oleistej na glebie zasiedlonej przez H. schachti.
FOT. 4 Uprawa facelii błękitnej na glebie zasiedlonej przez H. schachti.
FOT. 5 Uprawa gorczycy białej na glebie zasiedlonej przez H. schachti.
FOT. 7 Doświadczenie ścisłe poletkowe uprawa międzyplonów na stanowisku zasiedlonym przez G. rostochiensis -sierpień 2022.
FOT. 8 Doświadczenie ścisłe poletkowe uprawa międzyplonów na stanowisku zasiedlonym przez G. rostochiensis – wrzesień 2022.
FOT. 8.1 Doświadczenie ścisłe poletkowe uprawa międzyplonów na stanowisku zasiedlonym przez G. rostochiensis – październik 2022.
FOT. 9.1 Doświadczenie ścisłe poletkowe uprawa międzyplonów na stanowisku zasiedlonym przez G. rostochiensis – luty 2023.
Ścisłe badania poletkowe zastosowanie międzyplonu w uprawie ziemniaka na stanowisku zasiedlonym mątwikiem ziemniaczanym Globodera rostochiensis i w monokulturze
Doświadczenie ścisłe poletkowe przeprowadzane są na glebie płowej typowej zasiedlonej mątwikiem ziemniaczanym (Globodera rostochiensis).
Testy odbędą się na wydzielonej do badań z organizmami kwarantannowymi części pola Oddziału IHAR-PIB w Bydgoszczy w 2021/2022,
2022/2023 i 2023/2024 latach operacji. Oceniony będzie efekt antymątwikowy (Globorera rostochiensis) i potencjalna wartość nawozową biomasy
z uprawy międzyplonów (rzodkiew oleista, facelia błękitna i gorczyca biała).
Ocenie podlegać będą: dynamika wzrostu roślin, plon świeżej i suchej masy części nadziemnej i korzeni (koniec października), zawartość
i nagromadzenie w plonie podstawowych składników pokarmowych: N, P, K, Mg, Ca i Na oraz wpływ korzeni na właściwości fizyczne gleby
oraz oddziaływanie antymątwikowe analogicznie jak w przypadku doświadczeń z uprawą międzyplonów na stanowisku zasiedlonym mątwikiem
burakowym.
FOT 9.3 Otwory w glebie powstałe po zamieraniu korzeni rzodkwi oleistej.
FOT 9.3 Otwory w glebie powstałe po zamieraniu korzeni rzodkwi oleistej.
FOT. 9.4 Pobieranie biomasy części nadziemnej i korzeni do analiz biochemicznych.
FOT. 9.5 Doświadczenie poletkowe na stanowisku uprawy ziemniaka w monokulturze (duża presja agrofagów ziemniaka).
Badania w monokulturze ziemniaka
Badania poletkowe dotyczą wpływu zmodyfikowanej uprawy w międzyplonie rzodkwi oleistej roślin na stanowisku z uprawą ziemniaka
w monokulturze (przy dużej presji agrofagów) na stopień porażenia ziemniaka przez ważne gospodarczo patogeny grzybowe.
Badania wdrożeniowe
W wytypowanych w woj. kujawsko-pomorskim (Krajna, Pomorze i Kujawy) 4 gospodarstwach rolnych (do badań w 2./3. roku operacji) należących do współrealizatorów operacji przeprowadzone zostaną wdrożeniowe doświadczenia pasowe, które pozwolą na porównanie i ocenę oddziaływania zmodyfikowanej (poprzez przedłużenie okresu wegetacji roślin) technologii uprawy międzyplonowej 3 genotypów/odmian rzodkwi oleistej (Romesa, Rolsema i ród rzodkwi o długich korzeniach) oraz gorczycy białej Bardena lub facelii błękitnej Asta na populację H. schachtii, strukturę gleby, porażenie roślin ziemniaka przez patogeny grzybowe . Stanowiska wybrane zostały w zróżnicowanych lokalizacjach z glebą płową typową lub czarną ziemią, przy różnych ilościach i rozkładzie opadów, co wpłynie na konieczność dostosowania uprawy do lokalnych warunków siedliskowych
FOT. 9.6 Facelia błękitna i gorczyca biała w doświadczeniach w Wilczych Jarachwrzesień 2022.
FOT. 9.7 Rzodkiew oleista w doświadczeniu w miejscowości Sadkowski Młyn.
FOT. 9.8 Ocena biometryczna gorczycy białej w miejscowości Radzicz, październik 2022.
FOT. 9.9 Pomiar zwięzłości gleby, w miejscowości Radzicz, wrzesień 2022.
FOT. 9.91 Ocena plonu biomasy gorczycy białej w doświadczeniu w miejscowości Wilcze Jary, październik 2022.
FOT. 9.92 Ocena plony biomasy rzodkwi oleistej w doświadczeniu w miejscowości Sadkowski Młyn, październik 2022.
Badania laboratoryjne
Pobrane próby gleb z doświadczeń ścisłych poletkowych i badań wdrożeniowych poddawane są analizom nematologicznym i fizyko-chemicznym
w IHAR-PIB Bydgoszcz. Próby gleb do badań pod kątem wielkości populacji mątwika burakowego i ziemniaczanego pobierane są z głębokości
0–25 cm, suszone i przesiane przez zestaw sit, w celu odrzucenia części organicznej i zanieczyszczeń. Cysty wyekstrahowane z gleb oceniane są
pod kątem zawartości żywych larw przy użyciu mikroskopu stereoskopowego.
FOT. 9.93 Obserwacje mikroskopowe – larwy i jaja H. schachti.
FOT. 9.94 Cysty mątwika ziemniaczanego patotyp Ro1 wyizolowane z próby gleby pobranej z poletka doświadczalnego na terenie IHAR-PIB Bydgoszcz.
FOT. 9.95 Larwa mątwika ziemniaczanego.
BADANIA IGR Poznań
Doświadczenie polowe
W warunkach polowych w dwóch lokalizacjach w Polsce (Lubelszczyzna, Mazury), na powierzchniach ok. 5 ha
na gospodarstwo przez dwa lata prowadzone są doświadczenia wdrożeniowe polegające na wysiewie rzodkwi
oleistej w międzyplonie, a także gorczycy, facelii i rzepaku (na małych powierzchniach). Część pola jest ugorowana.
Badania prowadzone są na polach, na których w poprzednich latach stwierdzono duże nasilenie kiły kapusty na roślinach kapustowatych (rzepak,
warzywa kapustowate). Przed założeniem doświadczenia, a także po nim wykonywane są analizy gleby (ocena pod względem zawartości makro
i mikropierwiastków, węgla organicznego, pH oraz azotu). Próby gleby poddane są badaniom mikrobiomu glebowego oznaczonego metodą
sekwencjonowanie nowej generacji (Next Generation Sequencing, NGS). Stężenie patogenu w glebie określone są metodami molekularnymi (Realtime PCR i LAMP). Na korzeniach rzodkwi nie stwierdzono objawów kiły kapusty.
Objawy kiły kapusty na rzepaku w Polsce.
Pobieranie prób gleby.
Procedura uzyskiwania czystych izolatów Plasmodiophora brassicae.
Doświadczenie szklarniowe
W doświadczeniu wazonowym w kontrolowanych warunkach temperatury i oświetlenia roślin przeprowadzono test fitopatologiczny dla oceny
wpływu rzodkwi, gorczycy, facelii, czarnego ugoru oraz podatnej i odpornej odmiany rzepaku na kiłę kapusty, powodowaną przez pierwotniaka
Plasmodiophora brassicae. W tym celu na podatnych genotypach rzepaku i rzepiku namnożono izolaty reprezentujące poszczególne patotypy
patogena. Zastosowano wszystkie poznane dotąd patotypy P. brassicae w Polsce. Objawy porażenia występujące na korzeniach zdiagnozowano
pod względem nasilenia porażania przez poszczególne patotypy, zgodnie z czterema systemami ich identyfikacji (Buczacki Somé, Strelkov,
Williams). Oznaczenie stężenia patogena po doświadczeniu zostanie wykonano z wykorzystaniem metod molekularnych (Real-time PCR,
LAMP). Doświadczenie zostanie powtórzone dwukrotnie (dwa powtórzenia biologiczne). Doświadczenia wazonowe posłużą do wybrania modelu
doświadczalnego do zastosowania w rizotronach na platformie fenotypowej.
Test szklarniowy w projekcie EPI IR Badanie odporności rzodkwi oleistej i innych roślin testowanych na kiłę kapusty.
36 kastr z izolatami Plasmodiophora brassicae reprezentujący różne patotypy i ich mieszaniny
Fenotypowanie
W okresie wiosennym 2023 r. odmiana rzodkwi wybrana na podstawie doświadczeń ścisłych wazonowych zostanie poddana ocenie rozwoju
podziemnej i nadziemnej części roślin na platformie fenotypowej Jülich Plant Phenotyping Centre w Niemczech, w rizotronach umożliwiających
nieinwazyjną analizę wzrostu systemu korzeniowego roślin. Rośliny będą traktowane inokulum wybranych patotypów / stężeń patogena, na
podstawie obecnie wykonywanych testów wazonowych. Kontrolę będą stanowiły rośliny rosnące na podłożu nie zawierającym zarodników
P. brassicae. W celu wykonania tego zadania pracownicy zespołu będą uczestniczyli w badaniach w JPPC (5 tygodni) w celu przygotowania,
przeprowadzenia oraz likwidacji.
